Gmina Klucze | Towarzystwo na Rzecz Ochrony Przyrody

Gmina Klucze

DREWO ŻYCIA
Drzewo – taki wielki dom natury.
Dla zwierząt jako schronienie,
Dla ludzi jak ukojenie
Na smutki, żale i płacz.

Złotymi liśćmi sieje nadzieję,
Z korony barw wybiera jedną
I tchnieniem wiatru ożywia świat.

A blaskiem deszczu oświetla drogę,
Którą wybierze sobie człowiek,
Lecz mu nie powie, że droga zła.

Ona aromatem napaja mnie
Mego umysłu bramy otwiera i
Mogę czuć, marzyć i śnić
W jego rajskim życiu nadzieja.

Olga Sierka
Szkoła Podstawowa w Chechle

Ziemia Kluczewska reprezentuje typowy krajobraz jurajski. Jura Krakowsko-Czestochowska jest regionem wyjątkowym, krainą niezwykłych kontrastów. Spotkać tu można występujące obok siebie elementy przyrody różnych, bardzo odległych nieraz obszarów. Żaden z pozostałych regionów naszego kraju nie może poszczycić się większą różnorodnością. Nigdzie indziej w Polsce nie spotkamy tak bogatego krajobrazu o charakterze krasowym. Na terenie gminy Klucze występują licznie odkryte skały jurajskie. Zbudowane z wapienia, ulegały krasowi, dzięki czemu teren gminy to istne królestwo jaskiń.
Znaczna różnorodność warunków siedliskowych spowodowała, że wykształciła się tu lub zachowała z poprzednich okresów klimatycznych bardzo bogata szata roślinna, nigdzie indziej w Polsce w tak dużym urozmaiceniu nie spotykana. Do najbardziej interesujących należą reliktowe zespoły górskie występujące tu z dala od swych zwartych zasięgów. Na cienistych zboczach dolin zachowała się żyzna buczyna karpacka oraz jaworzyna górska z języcznikiem zwyczajnym. Do wartościowych zbiorowisk należy ciepłolubna buczyna storczykowa, reprezentująca element południowoeuropejski i zajmująca silnie nasłonecznione, skaliste zbocza oraz wzgórza wapienne. To osiągające tu kres swego zasięgu, południowe zbiorowisko, poza Jurą znane jest w Polsce tylko z Pienin. Innymi zespołami lasów bukowych są kwaśna buczyna niżowa i buczyna sudecka. Zdarzają się także bory sosnowe występujące głównie na piaskach. Zupełnie odmienny charakter mają bory i lasy bagienne oraz łęgi jesionowo-olszowe występujące w dolinie Białej Przemszy i jej dopływów. Roślinność nieleśną tworzą zbiorowiska szuwarowe, fragmenty torfowisk, ziołorośla i łąki wilgotne. Na uwagę zasługuje roślinność odsłoniętych skałek wapiennych. Szczególnie charakterystyczne są murawy kserotermiczne – najbogatsze w gatunki i najbardziej kwieciste jurajskie biocenozy, będące ostoją rzadkich, często reliktowych gatunków flory i fauny.
Ewenementem w skali europejskiej jest Pustynia Błędowska. Jej powstanie wiąże się z intensywnym wyrębem lasów na potrzeby hut srebra i ołowiu, zapoczątkowanym w XIII-XIV w. Wycięcie lasów nasiliło procesy erozji wietrznej, która doprowadziła do zniszczenia cienkiej warstwy gleby i odsłonięcia luźnych piasków. Współczesny wygląd tego obszaru znacznie odbiega od stanu z początku XX wieku. Na przeważającym obszarze, pustynia pokryta jest dziś roślinnością. Południowa część tzw. Wielka Pustynia objęta jest ochroną w formie użytku ekologicznego na powierzchni 684 hektarow.
Roślinności towarzyszą liczne gatunki ssaków, ptaków, płazów, gadów i bezkręgowców. Do najciekawszych zwierząt należą: minóg strumieniowy i bóbr europejski. Występują tu także lisy, borsuki, dziki, sarny i zające. Dużą osobliwoś pod względem jakościowym, jak i ilościowym stanowią nietoperze. W jaskiniach i szczelinach skalnych, oprócz nietoperzy żyją liczne sowy, wśród nich także rzadkie puchacze. Poza tym można spotkać orliki krzykliwe, pustułki, drozdy skalne, pliszki górskie, bociany czarne, bociany białe, dzięcioły czarne i zielone.
Turystycznemu poznaniu gminy Klucze służą szlaki piesze i rowerowe, a także 250-kilometrowy Transjurajski Szlak Konny rozpoczynający się w Nielepicach pod Krakowem i prowadzący do Częstochowy. Liczne i dobrze oznakowane przyrodnicze ścieżki edukacyjne pokazują różnorodność szaty roślinnej, ostańce skalne, jaskinie, schroniska skalne oraz pozostałości po kamieniołomach.

Stary Dąb

Usiadłem kiedyś w lesie
Pod starym dębem blisko
Szumiał tak bardzo pięknie
Jakby chciał powiedzieć wszystko
Wspomniał pewnie czasy
Kiedy mnie jeszcze nie było
Pamiętał wiele, widział wszystko
Jakby to było bardzo blisko
Wieczorny wiatr
Cicho listkami szeleścił
A stary dąb
Snuje stare dziwne opowieści

Przemysław Grzanka

Szkoła Podstawowa w Chechle